Στὴν σατιρικὴ νουβέλα του, Candide, ou l’Optimisme (ἑλλ. Ἀγαθούλης, ἢ ἡ Αἰσιοδοξία), ὁ Βολταῖρος διακωμωδεῖ μιὰ θεολογικὴ θεωρία ποὺ ἀνέπτυξε ὁ Γερμανὸς φιλόσοφος Gottfried Leibniz στὴν Θεοδικία του γιὰ νὰ ἐπιλύσῃ τὸ διάσημο πρόβλημα τοῦ κακοῦ.
Ἐπιπλέον, ἡ νουβέλα αὐτὴ εἶναι μιὰ σύντομη πραγματεία στὸν Ἄνθρωπο: σύνεργο κι ἐργαλεῖο τῆς παιδεύσεώς μας εἶναι ἐν προκειμένῳ ὁ Candide, ἕνας νεαρὸς Γερμανὸς ποὺ διώχθηκε ἀπὸ τὸν πύργο ὅπου διέμενε στὴν Βεστφαλία ἐπειδὴ φλέρταρε μὲ τὴν κόρη τοῦ βαρώνου, τὴν Cunégonde, κι ἔκτοτε μᾶς περιφέρει μαζύ του σὲ διάφορες χῶρες τῆς Εὐρώπης, τῆς Ἀμερικῆς καὶ τῆς Ἀσίας. Ἐνόσῳ ταξιδεύει, γνωρίζει ἕνα σωρὸ ἀνθρώπους, καλοὺς καὶ κακούς, ἐμβαθύνει στὴν ὀπτιμιστικὴ φιλοσοφία τοῦ δασκάλου του, Pangloss, βιώνει τὴν ϕρίκη τοῦ πολέμου, γίνεται μάρτυρας σὲ μιὰ μεγάλη φυσικὴ καταστροφή, πέφτει στὰ χέρια τῆς Ἱερᾶς Ἐξέτασης, ἡ ὁποία τὸν καταδικάζει σὲ θάνατο, ἀλλὰ τελευταία στιγμὴ τὴν σκαπουλάρει, ξαναβρίσκει τὴν ἀγαπημένη του ἀλλὰ σύντομα τὴν ξαναχάνει, κάνει μεγάλη περιουσία, ἀλλὰ στὸ τέλος τὴν χάνει. Τότε ἐπανεξετάζει τὸν κόσμο του, ἀπορρίπτει τὴν ὀπτιμιστικὴ φιλοσοφία τοῦ δασκάλου του καὶ ἀντιλαμβάνεται τὴν ἐργασία (στὸ δικό του “περιβόλι”, ὅπως λέει καὶ ὁ ἴδιος) ὡς ἀπελευθερωτική, ὁπότε κι ἀπελευθερώνεται.
5/5.